Politie en ggz-hulpdiensten krijgen te maken met steeds meer verwarde mensen. Maar ze krijgen vaak niet de zorg die ze nodig hebben. Dat zeggen ggz-professionals uit de praktijk in een hoorzitting met de Tweede Kamer.

Een belangrijke oorzaak is de versnelde afbouw van bedden zonder dat zorg aan huis goed is geregeld. Zorgverzekeraars en ggz-aanbieders hebben met het ministerie van VWS afgesproken om het aantal bedden in instellingen met een derde te verminderen. Dat moet in 2020 gerealiseerd zijn, maar uit onderzoek van het Trimos instituut blijkt dat dit sneller gaat. De bedoeling is dat de ggz-patiënten deel uitmaken van de samenleving en in hun eigen huis de zorg krijgen die ze nodig hebben. Deze zogeheten ambulantisering komt echter maar mondjesmaat van de grond, waardoor familie dikwijls de eerste opvang moet doen als het thuis mis gaat. Ook ontstaat er volgens de praktijkmensen steeds meer overlast in wijken, wat het draagvlak voor het beleid ondermijnt. ‘We maken dezelfde fouten als in de jaren zeventig’, verklaart Sjef Czyzewski, bestuursvoorzitter Antes in Rotterdam. ‘We sluiten eerst de bedden en dan pas gaan we de ambulante zorg regelen.’Politie en ggz-hulpdiensten krijgen te maken met steeds meer verwarde mensen. Maar ze krijgen vaak niet de zorg die ze nodig hebben. Dat zeggen ggz-professionals uit de praktijk in een hoorzitting met de Tweede Kamer.

Steeds meer verwarde mensen

De praktijkmensen vinden dat de politiek en zorgverzekeraars niet in de gaten hebben hoe groot het probleem is en hoe urgent een oplossing is. Ardan Miedema, psychiater bij de GGD Amsterdam, zegt dat het aantal verwarde mensen waarmee de politie heeft te maken is verdubbeld in tien jaar. Ook voorzieningen voor nachtopvang zien een toename van 43 procent, terwijl die niet zijn bedoeld voor mensen met psychische klachten. Van de verwarde mensen die de politie oppakt, belandt zeventig procent in de cel, omdat er geen plek is bij ggz-aanbieders, verklaart Henk van Dijk, voorzitter landelijk platform politie en ggz.

Transitie langdurende zorg

Dat de noodhulp zo chaotisch is, heeft volgens Czyzewski te maken met de transitie van de langdurende zorg, waardoor de aansturing en de financiering van de acute ggz fragmentarisch is. ‘In de AWBZ viel de noodopvang onder één budgettair kader, waardoor er improvisatieruimte was om het goed te regelen.’

Nu valt de toeleiding naar zorg onder de Wmo (gemeenten), terwijl de zorgverlening zelf onder de Zorgverzekeringswet (zorgverzekeraars) valt. Dat leidt tot domeinstrijd tussen zorgverzekeraars en gemeenten. Zorgverzekeraars, gemeenten en ggz-aanbieders hebben vooral oog voor hun eigen financiële belangen. Ze willen niet de rekening van een ander betalen. Ggz-aanbieders die zonder drempels hulp bieden, lopen een deel van hun inkomsten mis omdat zorgverzekeraars niet betalen voor onverzekerden. Parnassia gaat daarmee stoppen, omdat het niet langer is op te brengen. Terwijl dankzij die aanpak Den Haag de enige grote stad is waar de problemen met verwarde mensen is afgenomen.

Ggz ontbreekt in Wmo

Gemeenten hebben de acute ggz niet goed in het vizier, blijkt uit diverse verklaringen. ‘De link tussen de Wmo en de ZVW ontbreekt’, zegt Jan Laurier van de Federatie Opvang. ‘De openbare ggz is geen onderdeel van de Wmo’, zegt Cornel Vader van het Leger des Heils. Bert Stavenuiter, directeur van de vereniging van familieleden van mensen met psychose, constateert dat gemeenten voorzieningen voor dagbesteding voor ggz-patiënten sluiten, terwijl die juist belangrijk zijn voor de ambulantisering. Henk van Dijk, voorzitter landelijk platform politie en ggz, stelt vast dat de ggz ontbreekt in de Wmo-wijkteams. Hij pleit voor een rol voor sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen.

VWS aan zet

Czyzewski vindt dat minister Edith Schippers van VWS met een oplossing moet komen, omdat het zorgstelsel voor deze patiënten niet goed werkt. ‘VWS is verantwoordelijk voor het zorgstelsel. De minister zou de verschillende financiers moeten dwingen om mee te werken aan oplossing van het probleem. Teams van ggz-professionals moeten de wijken in kunnen gaan en de bevoegdheid krijgen om te handelen.’ De minister schreef onlangs zelf aan de Tweede Kamer dat de opvang van mensen in acute psychische nood niet goed verloopt. (bron:Zorgvisie 18 mei 2015)