Inspraak Straat Consulaat over Woonvisie

Vandaag zal Jan de Vries namens het Straat Consulaat inspreken bij de commissie Ruimte over de Woonvisie. In deze bijdrage benadrukt hij dat dakloosheid in de eerste plaats een woonprobleem is en dat de nieuwe Woonvisie tekortschiet in concrete maatregelen om dakloosheid aan te pakken. Ondanks de ambitie van het college om dakloosheid in 2030 uit te bannen, zien we in de Woonvisie nog te weinig concrete stappen om dit doel te bereiken. Hieronder volgt de volledige inspreektekst van Jan.

Geacht college en leden van de commissie Ruimte,

Dakloosheid is een woonprobleem. Het gebrek aan een thuis is de gemene deler voor alle dakloze mensen. Voor elke dakloze persoon is een eigen thuis de basis om weer te kunnen bouwen aan een waardig leven. Of ze nu van bank tot bank hoppen, in een aftandse caravan op een vakantiepark, gedwongen tijdelijk anti-kraak of in de opvang verblijven.

Dakloosheid is een oplosbaar probleem
In het Beleidskader: Den Haag geeft Thuis, heeft het College dit gegeven vertaald in een plan met een duidelijke ambitie: dakloosheid is in 2030 verleden tijd in Den Haag. Dat klinkt wel erg ambitieus, maar het kan! Dakloosheid is namelijk een oplosbaar probleem.
Daarvoor hebben we politieke wil, urgentie en, bovenal, lef nodig. Als wonen de oplossing is, de sleutel, dan verwachten we dat daar de hoofdverantwoordelijkheid wordt gepakt voor de aanpak van dakloosheid. Dat verwachten we terug te zien in de woonvisie. We zijn op dit punt teleurgesteld.

Tekortkomingen in de Woonvisie
Passende huisvesting voor aandachtsgroepen, waaronder dakloze mensen, is weliswaar een van de vier speerpunten van de Woonvisie. De enige concrete maatregel is, echter, het voorkomen van huisuitzettingen. Dat is veel te mager. In reactie op onze zienswijze geeft het college ons weliswaar gelijk, maar dit leidt vreemd genoeg niet tot aanpassing van de visie. Voor de aanpak van dakloosheid wordt in de Woonvisie vooral doorverwezen naar de nog op te stellen Woonzorgvisie. Dit miskent het uitgangspunt dat dakloosheid in de eerste plaats en voor iedere dakloze persoon een woonprobleem is en geen zorgprobleem.

Positief is dat er meer mogelijk gaat worden binnen de bestaande woonvoorraad. Zaken als optoppen, kamerverhuur, splitsen, doorstroming bevorderen en leegstand benutten gaan verruimd worden. Hulde daarvoor. Maar er is meer nodig en mogelijk, zoals het ombouwen van opvanglocaties naar woonlocaties, het uitbreiden van het aantal convenantwoningen, het toepassen van Housing First als norm, onder andere.

Knelpunten in uitvoering
Meer passende en betaalbare huisvesting is de manier om dakloosheid uit te bannen en te voorkomen. We zijn dan ook blij met de ambitie om de woningvoorraad flink te laten groeien. We missen echter expliciete aandacht voor het nakomen van prestatie afspraken, een belangrijk sturingsmiddel om voldoende sociale woningen te realiseren. Op technische vragen van de raad hierover antwoordt het college dat de raad over de uitvoering van de prestatieafspraken alleen achteraf en op hoofdlijnen wordt geïnformeerd.

De Woonvisie geeft bovendien niet aan hoe de uitvoering van de bouwambities in de toekomst wel gaat werken. Ook daarvoor ontbreken meer radicale plannen, zoals het voeren van een actief grondbeleid, het inzetten van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten, de Onteigeningswet, de aankoop van vastgoed en dergelijke.

Recht op huisvesting
Het hoogste doel van de woonvisie moet zijn het verwezenlijken van het recht op huisvesting voor iedereen. Dakloosheid is de meest ernstige schending van het recht op huisvesting. Stijgt dakloosheid dan is dat het teken dat de overheid faalt in het verwezenlijken van dat recht. Daarom moet het bestrijden van dakloosheid de topprioriteit zijn van een woonvisie. Het dakloosheidscijfer (dakloosheid volgens Ethos Light definitie) dient een hoofdindicator te zijn. Middelen moeten bijdragen aan dat doel.

De noodzaak en urgentie zijn onverminderd hoog. We zien nog steeds een stijging van dakloosheid, met name ook onder jongeren. Uitpuilende opvangvoorzieningen met wachtlijsten, veel buitenslapers, toenemende hotelopvang voor gezinnen met kinderen en veel bankhoppers, onder andere. Het verblijf in noodvoorzieningen en precaire woonsituaties is voor veel mensen inmiddels structureel geworden en daardoor uitzichtloos. De maatschappelijke lasten zijn groot, financieel, maar ook in de vorm van afkeer van de overheid. Dakloosheid kost de samenleving heel veel.

Deze woonvisie zou de plek moeten zijn waarin het belang van voorkomen en uitbannen van dakloosheid wordt onderstreept, gekoppeld aan duidelijke ambities en verregaande maatregelen. Hierin schiet deze woonvisie helaas tekort. Er lijkt vooralsnog geen besef dat wonen de sleutel is om dakloosheid uit te bannen. Andersom is er duidelijk nog geen besef dat het succes van de woonvisie afhankelijk is van de mate waarin dakloosheid wordt bestreden.