Monument van mogelijkheden: Het verhaal van De Constant Rebecquestraat 55

In Den Haag staan duizenden panden langdurig leeg, terwijl het aantal dakloze mensen blijft stijgen. Dit onrecht willen we bij Straat Consulaat niet langer accepteren. Daarom hebben we de “Geef Den Haag een Thuis Award” gelanceerd, waarin we aandacht vragen voor de meest opvallende leegstaande panden in onze stad. Met deze campagne hopen we meer bewustwording te creëren en oplossingen te stimuleren voor de schrijnende wooncrisis.

Tot nu toe hebben we al een indrukwekkend aantal stemmen verzameld. In dit artikel belichten we één van de vijf genomineerde panden: het verhaal van de oude Telefooncentrale aan De Constant Rebecquestraat 55.

Stem hier op jouw favoriete pand en help ons de leegstand om te zetten in huisvesting voor dakloze mensen.

Van Telefooncentrale tot leegstandsicoon: Het verhaal van De Constant Rebecquestraat 55

Op de hoek van de De Constant Rebecquestraat en de Marnixstraat verrees in de jaren vijftig een monumentaal gebouw voor de Plaatselijke Telefoondienst naast de Gemeentelijke Energiecentrale.

Het concept voor een nieuw telefoongebouw stamt uit 1937. Het kwam van de gemeentearchitect D.C. v.d. Zwart en had in 1942 gerealiseerd moeten zijn. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gooide echter roet in het eten. Na de oorlog werd het plan verder uitgewerkt door de architecten A. van der Vorst en G. Bakker van Gemeentewerken.

In het gebouw werden vier zalen van 1.000 m² voor telefooncentrales gebouwd, iedere centrale met een capaciteit voor 20.000 telefoonaansluitingen. Verder kwamen er ruimten voor kabelinvoer, kabelverdelers, (nood)stroomvoorziening, diverse werkplaatsen, een garage, tekenkamers, directieverblijven, inlichtingenbureau, medische dienst, kantine, etc.

De bouw
Na het bouwrijp maken van het terrein in 1950, startte de bouw op 1 april 1951. Aannemer was de N.V. Algemene Bouwonderneming ‘Albouw’ uit Breda. Deze voltooide het gebouw in juni 1955. In het gebouw werden 13.000 m³ gewapend beton, 1.500 ton staal, 3.000 m² stalen ramen, 3 miljoen bakstenen, 320 m³ sierbeton voor raamomlijstingen en daklijsten en 130 m³ graniet voor de sokkel van het gebouw gebruikt. Medio 1955 werd geleidelijk begonnen met het betrekken van de gereedgekomen gedeelten en begon de installatie van de telefoonapparatuur. Deze werd geleverd en geïnstalleerd door de Nederlandse Standard Electric Maatschappij, die in Den Haag haar Nederlandse hoofdkwartier had. De eerste 6.000 telefoonlijnen werden op 14 oktober 1956 in dienst gesteld. De overdracht van het gebouw door burgemeester mr. H.A.M.T. Kolfschoten aan de directeur-generaal der PTT ir. J.D.H. Van der Toorn geschiedde op 22 oktober 1958.

Monument
Het gebouw is aangewezen tot gemeentelijk monument. De telefooncentrale is van architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van utilitaire bedrijfsbebouwing in de kenmerkende stijl van de wederopbouwarchitectuur. Bijzondere waarde bezit het gebouw door de in het exterieur en aan de buitengevels aangebrachte toegepaste kunstuitingen van diverse beeldende kunstenaars. Het gebouw is van cultuurhistorische waarde vanwege de eraan verbonden geschiedenis van de Haagse telefoondistributie. Als opvallende markering op de hoek van de De Constant Rebecquestraat en Marnixstraat heeft het tevens stedenbouwkundige waarde.

Kenmerkend is ook de aan en in het gebouw in het kader van de percentageregeling aangebrachte toegepaste kunst. Al vrij snel na de start van de bouw werd door Christiaan Moor, adviseur van de Dienst voor Esthetische Vormgeving van de PTT, contact gelegd tussen de architecten en verschillende kunstenaars. Er zijn onder andere glas-in-lood ramen in de trappenhuizen (ontwerp Kees Kuiler), een glasapplicatie op de kantineverdieping (ontwerp Lex Horn), een groot mozaïek in de hal van de hand van Frans Vollmer, een ander mozaïek in de kantine (Jaap Bouhuys) en diverse wandschilderingen op de verdiepingen in het westelijk trappenhuis (Frans Vollmer, Paul Kromjong en Rinus van der Neut). Aan de buitenzijde bevinden zich aan de gevel twee beeldhouwwerken in hoog reliëf uitgevoerd in Frans kalksteen (ontwerp van de beeldhouwer Bram Roth).

De laatste jaren
Toen in de jaren tachtig de elektromechanische telefooncentrales vervangen werden door kleine elektronische (digitale) centrales was steeds minder ruimte nodig. Vanaf 1988 verhuisden al diverse administratieve afdelingen naar het nieuwe hoofdkantoor aan de Binckhorstlaan 184. De vleugel aan de Joseph Ledelstraat werd als eerste verkocht. Dit deel biedt tot de dag van vandaag ruimte aan bedrijven onder de vlag van het Algemeen Ondernemers Centrum (AOC) ‘De Hobbit’. De gemeente heeft destijds subsidie verleend voor de verbouwing tot bedrijfsverzamelpand voor bedrijven op het gebied van de informatietechnologie (IT). In het verzamelpand zijn 35 kantoorunits, 3 bedrijfskantoorunits en een kantine in gebruik. Nu huren er architecten, grafisch ontwerpers, reclamebureaus, softwareontwikkelaar, maar ook advocaten en consultants.

Staedion
Het andere en veel grotere deel van het gebouw kwam in december 2008 in handen van woningcorporatie Staedion, die er een nieuwe bestemming voor wilde ontwikkelen. Architect Filip Mens maakte een plan voor 158 starterswoningen:

De plannen van Staedion zijn nooit van de grond gekomen. Sinds 2016 is het hele pand eigendom van De Groene Tulp II B.V., een financiële holding gevestigd op de Herengracht 468 te Amsterdam. Op dit adres is ook Cocon Vastgoed B.V. gevestigd die op hun website communiceert dat het gebouw in ontwikkeling is. Wat er precies gaat gebeuren is onduidelijk.

Het gebouw is in de loop van de tijd steeds meer leeg komen te staan. Delen van het gebouw zijn nog enige tijd onderverhuurd aan KPN. Als je er langs kwam kon je door de ramen lampjes van apparaten zien knipperen, maar dat is definitief voorbij.

Bronvermelding
Alle informatie die we delen in bovenstaand artikel hebben we verkregen dankzij raadpleging van openbare informatie.