Preventie van dakloosheid: een kritische blik op het beleidskader van Den Haag

In Nederland is de ambitie uitgesproken om tegen 2030 dakloosheid uit te bannen. Zowel het Nationale Actieplan Dakloosheid als het beleidskader ‘Den Haag Geeft Thuis’ benadrukt het belang van preventie om te voorkomen dat mensen niet dakloos raken. De gemeente Den Haag wijst op het belang van betaalbare woonruimte als eerste stap en benadrukken extra in te zetten op preventie.

Maar hoe effectief zijn deze maatregelen eigenlijk in het voorkomen van dakloosheid? Pleun Usman, belangenbehartiger jongeren van Straat Consulaat, heeft het beleidskader van Den Haag grondig geanalyseerd en komt tot een aantal belangrijke inzichten.

Focus op noodpreventie in plaats van preventie bij de bron
Wat opvalt in de analyse is dat de meeste maatregelen in het beleidskader zich richten op maatschappelijke opvang, noodpreventie. Daar gaat ook het meeste geld naartoe. Dit is geen preventie, want dit zijn interventies gericht op mensen die al dakloos zijn. Hoewel deze maatregelen belangrijk zijn om te voorkomen dat mensen buiten moeten slapen, schieten ze tekort als het gaat om het structureel voorkomen van dakloosheid. Pleun Usman merkt op dat ondanks de ambitie om de focus te verleggen van opvang naar wonen, er nog te veel nadruk ligt op pleisters plakken, in plaats van preventiemaatregelen die voorkomen dat mensen dakloos raken.

Gebrek aan concrete doelstellingen
Daarnaast wijst Usman op een gebrek aan concrete en meetbare doelstellingen in het beleidskader. Vaak is het niet duidelijk welke resultaten de gemeente wil behalen met bepaalde maatregelen en hoe de voortgang hiervan zal worden gemonitord. Ook wordt er vaak verwezen naar ander beleid en daarin wordt het voorkomen van dakloosheid niet genoemd. Dit maakt het moeilijk om te beoordelen of de voorgestelde acties daadwerkelijk bijdragen aan het verminderen van dakloosheid.

Te weinig aandacht voor upstream preventie
In haar analyse maakt Usman gebruik van het preventiemodel van Fitzpatrick et al. (2021), dat verschillende fases van preventie dakloosheid onderscheidt. Vooral upstream preventie, maatregelen gericht op geïdentificeerde risicogroepen en risiscofactoren, krijgt weinig aandacht in het beleidskader. Het ontbreekt bij de meeste maatregelen aan analyse en accurate data. Een effectief bewezen upstream preventiemaatregelen is het Geelong project. Door middel van vroegsignalering op scholen én vroege interventies kan worden voorkomen dat jongeren later dakloos raken.

Oproep tot een integrale aanpak
Usman concludeert dat om echt verschil te maken, de gemeente Den Haag meer moet inzetten op universele en upstream preventie, zoals het creëren van voldoende betaalbare woningen en het versterken van de financiële bestaanszekerheid. Ze roept op tot een integrale aanpak waarin verschillende afdelingen binnen de gemeente samenwerken om de oorzaken van dakloosheid bij de bron aan te pakken. Alleen door deze bredere aanpak kan de gemeente haar ambitie waarmaken om dakloosheid in 2030 uit te bannen.

Lees de volledige analyse
De analyse van Pleun biedt waardevolle inzichten in de sterktes, zwaktes en mogelijkheden van het huidige beleid en legt de basis voor verdere discussie en actie.

Lees hier de volledige analyse van Pleun Usman en ontdek hoe Den Haag de strijd tegen dakloosheid écht kan winnen.