Na een interessant artikel over het project in de Volkskrant, bracht het Straat Consulaat op woensdag 20 maart 2019 een bezoek aan het project Onder de Pannen. Ondergetekende sprak met projectleider Juul Gemmeke; een nieuwe collega luistert mee.
De voorbereidingen voor het project zijn eind 2014 gestart; door de Amsterdamse Ombudsman en de Regenbooggroep. De eerste koppelingen (tussen huurders/huiseigenaren en woningzoekenden) vonden medio 2015 plaats. Inmiddels wordt het project uitgerold naar andere steden, zoals Zaanstad en is er vanuit diverse andere gemeenten belangstelling getoond (Haarlem, Heemskerk, Rotterdam).
Er vond een gesprek plaats met Aedes.
Resultaten
Sinds de start zijn er ruim 100 koppelingen gemaakt; in 2018 ging het om 48 koppelingen. De duur van het contract is maximaal één jaar en kan niet worden verlengd. In dat jaar doet de huurder zijn/haar best om eigen woonruimte te vinden. Van de mensen die weer uitstroomden ging 53% naar een eigen plek. De mensen die dat niet voor elkaar krijgen kiezen daarna alsnog noodgedwongen voor een passantenpension of proberen in het eigen netwerk een plekje te vinden.
De uitstroommogelijkheden zijn ook in Amsterdam beperkt; uitstroom wordt moeilijker naarmate iemand specifiekere wensen heeft. Er wordt ook gekeken naar mogelijkheden in krimpgemeenten; zo is er een “woonwaaier krimpgemeenten” (onzeker of dit de juiste benaming is), met de lengte van de wachttijden daar; inschrijving als woningzoekende elders is immers altijd mogelijk.
Deze stap is in de praktijk soms lastig, omdat de uitkering moet worden overgezet (aangevraagd in de nieuwe gemeente), verhuiskosten e.a. de boel kunnen stagneren. Gemeente Amsterdam werkt mee door een woonlasten overbrugging te verstrekken.
Website Onder de Pannen
Artikel Volkskrant: Daklozen trekken in bij alleenstaanden als gevolg van krappe woningmarkt
Artikel Telegraaf: Bijstandsklant mag kamer verhuren
Personele bezetting
Om zaken als hiervoor genoemd te regelen is er een maatschappelijk werker verbonden aan het project die hierbij ondersteunt (0,5 Fte). In totaal waren er voor Amsterdam en Zaanstad 1,5 Fte verbonden aan het project; sinds vorige week zijn dit 2 Fte, met oog op uitbreiding naar andere gemeenten. Deze uitbreiding zal nog 1 Fte behoeve. (uitleg Fte)
De constructie
De overeenkomst tussen degene die er al woont en de woningzoekende betreft een “hospita overeenkomst met kostgangerschap”. De woningzoekende betaald huur (€ 140), gas/water/licht (€ 65) en draagt bij aan de boodschappen (€ 150). Voor dit laatste bedrag koopt de hospita (of kostgever) basisingrediënten.
Als het om een huiseigenaar gaat, die niet afhankelijk is van een uitkering, is de constructie niet heel ingewikkeld. Het wordt lastiger als het gaat om een huurwoning en de hoofdbewoner heeft bijvoorbeeld een bijstand uitkering. Voor deze laatste groep is in de afspraken geregeld dat de uitkering en toeslagen niet worden gekort (kostendelersnorm wordt niet toegepast).
Het gaat om een constructie, die ook toegepast kan worden als bijvoorbeeld een huurder een verhuurder vindt en zij zich samen melden bij het project.
De Regenbooggroep
De inspanningen bestaan uit: PR (slechte PR van bijvoorbeeld een huurder die kwaadwillend is, is dodelijk voor het project), het werven van de kamers (wat een lastige component is), netwerken (bijvoorbeeld afspraken over doorverwijzingen met het daklozenloket), het goed matchen van de hospita’s met de woningzoekenden, voeren van de administratie (evaluaties, opzeggingen, projectleiderschap).
De maatschappelijk werker pakt vragen op van de huurders; vooral praktisch gericht, zoals vragen over belastingzaken, bijstand, enz. Zij houden hiervoor o.a. een inloopspreekuur.
De PR bestaat uit voorlichtingsbijeenkomsten organiseren bij bijvoorbeeld de woonloketten in de stad, bij de corporaties, afdeling WPI, mailings, pers (gratis aandacht door AT5, gemeentekrant, radio, enz. Er is nauwelijks budget voor PR.
De Regenboog bemiddelt in het contact met de corporaties, legt huisbezoeken af (bijv. om te kijken of een kamer geschikt is voor het project), onderhoudt het contact met de afdeling WPI, de SVB, wijkteams/casemanagers, levert een maatschappelijk werker die een woonspreekuur houdt.
Onder de Pannen is onderdeel van de Regenbooggroep. Terwijl de Regenbooggroep Amsterdam als werkterrein heeft, doet het project graag pilots in andere gemeenten. Vanuit hun opgedane ervaring zetten zij het netwerk op en na een jaar wordt het project belegd bij een lokale partij. Onder de Pannen blijft dan nog als adviseur betrokken.
De corporaties
Medewerking van de corporaties bestaat uit het geven van toestemming voor legale onderhuur van de onzelfstandige woonruimte. En zij zijn partner als het gaat om een verhuurder die zelf financiële problemen heeft.
Gemeente Amsterdam
Subsidieverstrekker; inmiddels is het project geen pilot meer, maar opgenomen in het standaard proces.
Als het gaat om beleidszaken, worden er goede afspraken gemaakt. Kostendelersnorm wordt bijvoorbeeld niet toegepast.
Sociale wijkteams begeleiden als dat nodig is in de woningen. Bovendien werven zij ook hospita’s.
Fonds (Kleine schuld, grote winst)
Aan het project is een fonds verbonden; een huurder die zelf een overzichtelijke huurschuld heeft (max. € 2.500,-), maar graag een kamer beschikbaar wil stellen, wordt financieel en met goede afspraken geholpen.
Huurders
Het is zaak om de verwachtingen goed te managen. In het beschikbare jaar (max.) moet de huurder zelf actief zoeken en na het jaar houdt het op. De doelgroep voor dit project is de “economisch dakloze”. Het is een geschikt project voor mensen die nu net niet voor maatschappelijke opvang in aanmerking komen omdat de problemen (nog) niet groot zijn.
Elly Burgering
Stichting Straat Consulaat
