Waarom Straat Consulaat meedoet aan de ETHOS-telling: Samen maken we dakloosheid zichtbaar

​​De ETHOS-telling vindt plaats op 8 april 2025 in Den Haag. Als belangenbehartiger van dakloze mensen is Straat Consulaat actief betrokken. Wat maakt deze telling zo belangrijk? En hoe kunnen andere organisaties bijdragen?

Een completer beeld van dakloosheid “Het is simpelweg niet mogelijk effectief beleid te formuleren gericht op het voorkomen en uitbannen van dakloosheid, als we niet weten wat we onder dakloosheid verstaan, hoeveel mensen het betreft en wie deze mensen zijn,” vertelt Jan de Vries, mede-directeur van Straat Consulaat. “Beleid bestaat dan uit aannames, vaak gebaseerd op vooroordelen. En grote groepen mensen die niet onder een beperkte definitie vallen, maar wel degelijk dakloos zijn, vallen buiten de boot.”

De Ethos definitie en de telmethode

Tot 2022 moesten we het in Nederland doen met schattingen op basis van een zeer beperkte definitie van dakloosheid. De ETHOS-telling is een echte telling en gaat uit van de ETHOS Light-definitie. Dit is de meest erkende definitie van dakloosheid en is de uniforme definitie in de Europese Unie. Sinds 2022 is deze definitie ook leidend in Nederland. Vanuit Ethos Light wordt dakloosheid gezien als een gebrek aan volwaardige huisvesting. Niet alleen mensen die op straat leven of in de opvang verblijven worden geteld, maar ook mensen die tijdelijk bij familie verblijven, in niet-conventionele woonplekken zoals auto’s of vakantiewoningen wonen, of een dreigende huisuitzetting boven het hoofd hangt.

De telling wordt gedaan op basis van een methode ontwikkeld door de KU Leuven. Zij passen deze methode al langer toe in België. Sinds 2022 wordt de methode toegepast in Nederland. De Hogeschool Utrecht voert de tellingen uit, in samenwerking met Kansfonds. Na een eerste ronde in Noord-Oost Brabant volgden vorig jaar 8 andere regio’s. In deze derde ronde is onder andere Den Haag aan de beurt.

De urgentie van een nieuwe telling

We hebben slecht zicht op dakloosheid in Nederland. De schattingen van CBS sluiten veel groepen automatisch uit, zoals kinderen, “economisch” dakloze mensen en mensen die nergens geregistreerd staan zoals ongedocumenteerde mensen. Bovendien zorgde de beperkte definitie en de methode ervoor dat veel groepen die buiten de schattingen vielen, onzichtbaar werden gemaakt, zoals vrouwen en jongeren.

Bovendien bestaat de indruk dat in de afgelopen decennia de groep dak- en thuisloze mensen sterk veranderd is, mede vanwege de wooncrisis en de algehele bestaanszekerheid crisis. Er zijn nieuwe groepen zoals jongeren, vrouwen, arbeidsmigranten en economisch dakloze mensen. De schattingen die tot nu toe werden gemaakt brachten deze groepen niet of onvoldoende in kaart. Zij bevinden zich namelijk vaak in andere leefsituaties dan de stereotype leefsituatie van dakloze mensen: de opvang en buiten. Ze voldoen ook niet aan het stereotype beeld van dakloze mensen. De schattingen gaven bovendien geen inzicht in de lokale en regionale situatie.

“In Nederland zijn dat op dit moment onder andere een grote groep kinderen, vrouwen en ongedocumenteerde mensen,” benadrukt De Vries. “Bij Straat Consulaat zien we in ons dagelijks werk hoe dakloosheid veel gezichten heeft. Juist omdat we met zoveel verschillende mensen in contact staan, kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan de telling.”

Alleen samen krijgen we het complete beeld

Maar Straat Consulaat kan dit niet alleen. Elke organisatie heeft contact met andere groepen dakloze mensen. Buurtteams kennen gezinnen die tijdelijk zijn ingetrokken bij familie. Jongerenwerkers zien jongeren die geen vaste verblijfplaats hebben. Woningcorporaties weten welke mensen hun huis dreigen te verliezen.

Deze brede aanpak werkt: in 2024 deden al 55 gemeentes in 6 regio’s mee aan de telling. In 2025 sluiten nog eens 57 gemeentes uit 9 regio’s aan. Den Haag kan als grote stad een belangrijke bijdrage leveren aan dit groeiende landelijke beeld.

Van tellen naar oplossen

De resultaten van de ETHOS-telling helpen bij het maken van beter beleid. Uit eerdere tellingen blijkt bijvoorbeeld dat een derde van de dakloze mensen vrouw is, en dat er veel meer jongeren en kinderen dakloos zijn dan vaak wordt gedacht. Met deze inzichten kunnen gemeenten en organisaties hun aanpak verbeteren en werken aan het voorkomen en uitbannen van dakloosheid.

Doe mee! Op 8 april vindt de telling plaats in Den Haag. We roepen alle organisaties die in contact staan met (mogelijk) dakloze mensen op om mee te doen. Samen kunnen we zorgen voor een zo volledig mogelijk beeld.

Wil je meer weten over de ETHOS-telling, waarom Straat Consulaat meedoet, of twijfel je hoe jouw organisatie kan bijdragen? Neem contact op met Joy  via joy@straatconsulaat.nl of 06-51 55 00 91.