‘Veel hulpverleners hebben er geen benul van hoe het echt is’

Kunst heeft in het leven van de zevenenvijftig jarige Diaan altijd een belangrijke rol gespeeld. Ze tekende, schilderde, boetseerde, maakte tassen en collages en sinds kort schrijft ze gedichten. ‘Ik heb ook wel dingen verkocht’, vertelt ze. ‘Ik ben heel creatief, maar ik ben geen zakenvrouw. Dat is heel lastig. Ik weet niet hoe ik mezelf kan verkopen.’

Diaan werd geboren in Den Haag en groeide op in Wassenaar. Haar vader had een ernstig drankprobleem. Diaan beleefde een zware jeugd. Ze had naar de kunstacademie gewild, maar dat zat er niet in. Ze schreef zich in bij de Vrije Academie. De situatie thuis werd steeds dramatischer. Steeds vaker ging ze niet naar les. Dan dwaalde ze door de stad. Ze kon het allemaal niet meer handelen en liep weg van huis, naar Leiden. ‘Ik kon niets meer aan. Volgens mij was ik zwaar verknipt. Ik moest gewoon bijkomen’, vertelt ze.

Alweer zesendertig jaar geleden leerde ze in Leiden haar huidige vriend kennen. Ze verhuisden samen terug naar Den Haag. ‘Al heel jong wist ik dat ik ook afhankelijk was van alcohol, alleen wilde ik mezelf niet zien als een verslaafde. Ik zag mijn vader als een zwakkeling. Dat wilde ik zelf niet zijn. Maar op een gegeven moment liep mijn verslaving zo uit de hand dat ik in crisis raakte. Tien jaar geleden werd ik voor het eerst opgenomen.

Ik heb veel in de detox gezeten, een aantal klinieken gedaan, therapieën gevolgd. Door veel sporten en gezond eten kwam ik er keer op keer weer bovenop. Tijdens corona viel ik weer terug. “Nu moet er definitief iets veranderen”, dacht ik. Ik trok het niet meer, mijn vriend trok het niet meer. Ik besloot fulltime aan mezelf te gaan werken.’

Na twee maanden detox verhuisde Diaan naar een safe house. ‘Terug naar huis kon absoluut niet meer’, benadrukt ze. ‘Dat was geheid weer fout gegaan.’ Ze pakte het deze keer grondig aan en las het ene boek na het andere. Psychologie boeken, spirituele boeken, wel veertig in totaal. Omdat ze alle tijd had, zocht ze ook op de website van Den Haag Doet naar vacatures voor vrijwilligerswerk. Ze werkte een tijdje bij een kringloopwinkel en vond toen de advertentie van het Straat Consulaat. Enthousiast vertelt ze: ‘ik dacht gelijk: “dít is het!”’

‘Ik had altijd enorme last van faalangst’, vertelt Diaan. ‘Toen ik besloot om serieus aan mijn verslaving te gaan werken, heb ik me ook voorgenomen om al mijn angsten aan te gaan. Eén van die angsten was solliciteren naar werk dat ik echt leuk vind, in plaats van makkelijk. Wat ik gewoon heel graag doe, is praten met mensen. Daar haal ik áltijd voldoening uit.’ Na een intake gesprek met Mieke kon ze in juli 2022 beginnen. Samen met Jeroen bezoekt ze op maandagochtend de Permanente Winteropvang en op dinsdagavond een locatie van de Kessler Stichting. ‘Ik vind het geweldig! Nu de mensen in de opvanglocaties me beter leren kennen, vind ik het heel leuk om te zien dat ze naar me uitkijken.’

Diaan vertelt dat het werk eigenlijk op iedere locatie hetzelfde is. ‘Ik bied een luisterend oor’, zegt ze. ‘Soms geef ik advies of ik stuur mensen door naar het cliëntenspreekuur van het Straat Consulaat, waar ze naar de juiste instanties doorverwezen worden. Ik kom makkelijk met mensen in gesprek. Zoals laatst met een jonge meid bij de Kessler Stichting. “Ik had nooit gedacht dat ik met jou zo’n goed gesprek zou kunnen voeren”, zei ze na een tijdje. Ik vind het heel dankbaar werk’, vertelt Diaan.

Haar eigen ervaringen met hulpverleners zijn niet erg positief. ‘Veel hulpverleners hebben geen benul van hoe het echt is’, zegt ze. ‘Ze weten alles meestal alleen uit de boekjes. Ze begrijpen het niet écht of zelfs helemáál niet. Ik voelde me vaak niet gezien of gehoord. Er heerste totale desinteresse. Ook kleinerend gedrag heb ik veel meegemaakt. Van hele jonge meiden in de detox bijvoorbeeld, die allerlei regeltjes opleggen en je daar dan heel strak aan houden. Vanuit hun machtspositie geven ze je het gevoel dat je niet meer dan een nummer bent. “Ga alsjeblieft ander werk zoeken”, dacht ik vaak. Ook daarom vind ik het altijd fijn om iets van mijn eigen achtergrond te vertellen. Ik ben een alcoholist in herstel, zeg ik dan, zo kan ik mensen het idee geven dat ik ze begrijp.’

‘Ook veel therapeuten komen met boekenwijsheid’, vervolgt ze. ‘Een voorbeeld van zo’n uitspraak? “Laat je emotie er gewoon zijn, ga er niet tegen vechten, want dan wordt het groter”. Ja!’ Ze blaast verontwaardigd haar adem uit. ‘Hoe dan? Tien jaar lang is dat tegen me gezegd, zonder verdere uitleg. Ik kon er niks mee. Door heel veel te lezen, ben ik dingen gaan begrijpen, ook die kreten. Ik moet eerlijk zeggen, het meeste dat ik het afgelopen jaar bereikt heb, heb ik wel echt zelf gedaan. Zelf, en met behulp van heel veel boeken.’

Een heleboel angsten die ze bewust is aangegaan, bleken reuze mee te vallen. ‘Het er tegenop zien, de angst ervoor, die is eigenlijk veel groter, dan wanneer je het gewoon doet’, ontdekte ze. Dat komt ook wel doordat ze ouder is geworden, denkt ze. De onzekerheid is daardoor afgenomen. Alleen de drie achtbanen van Walibi, die vielen niet mee. ‘Je ziet op TV mensen altijd gillen in een achtbaan, maar bij mij kwam er niets meer uit mijn keel. Ik kon alleen maar fluisteren, ik ga dood, ik ga dood, ik ga dood. Bij de derde achtbaan dacht ik: “God heeft nu wel lang genoeg zijn hand boven mijn hoofd gehouden. Hij gaat dat niet nog een keer doen…” Het zweet stond op mijn rug, maar ik ben héél trots dat ik het gedaan heb!’

Het vrijwilligerswerk bij het Straat Consulaat geeft haar structuur. ‘Een stukje structuur en het gevoel dat ik nodig ben’, vertelt Diaan. ‘Wat het me ook geeft is de dankbaarheid die ik krijg van de mensen waar ik mee werk.’ Ze is even stil en voegt er dan uit de grond van haar hart toe: ‘en ongelooflijk leuke collega’s! Echt bizar. Echt bizar.’

Sinds twee weken woont ze weer in haar oude huis. En ze is nu bijna een jaar clean. Wat haar plannen voor de toekomst zijn? ‘Ik heb in mijn leven vaak spijt gehad van het verleden en ik ben altijd bang geweest voor de toekomst. Maar in de meetings die ik volg, heb ik geleerd om per dag te leven. Plannen lopen meestal in de soep. Dus heeft het weinig zin om te plannen. Het is ook behapbaar om alleen voor vandaag nuchter te blijven. En morgen zie ik wel weer. Het heeft gewoon weinig zin om je met het verleden of met de toekomst bezig te houden.’

Ze heeft voor zichzelf wel helder gekregen waar ze zich voor in wil zetten. ‘Ik heb me altijd afgevraagd wat het leven eigenlijk voor zin heeft. Je wordt geboren. Je draait een aantal jaartjes mee op de wereld. En dan ga je weer dood.’ Vanwege haar alcoholgebruik kwam ze er een paar keer heel dichtbij, bij de dood. ‘Er moet wel een bijzondere kracht zijn, die me draagt’, zegt ze. ‘God is voor mij liefde. Ik wil vanuit liefde leven. En dan niet alleen voor de mensen dichtbij, die je hebt uitgekozen, dat is makkelijk. Ik wil ook de mensen liefhebben waarvan ik eigenlijk denk: “zak jij alsjeblieft door de grond”. In één van haar gedichten heeft ze haar inzicht als volgt in woorden gevangen:

Ik heb me altijd afgevraagd, wat heeft mijn leven nou voor zin?
Na alles wat ik meemaakte, zie ik eindelijk in…
Zoveel mogelijk liefde, aan anderen geven.
Een liefdevol mens zijn, dat is de zin van mijn leven.
Geef het door, aan wie je ook ontmoet,
Dan zijn we op de juiste weg en komt het allemaal goed.

Tekst: Camie van der Brug
Dichtregels: Diana Frederiks
Foto: Eveline van Egdom