De namen van Venlo

Zonder verwachtingen doe ik, Sander Schattefor, het momenteel bijna dagelijks. Mensen zien. In mijn stad Venlo. De grensstad waar de lokale bewoners zich niet identificeren met de mensen buiten.

Overal slaapt een naam verdwenen in mijn stad

Buiten tref je veelal mensen afgesneden van hun wortels, mensen die dakloos zijn geworden in ons land. Het zijn silhouetten aan een horizon, kruimeltjes verdwenen in de plooien van een sofa. Deze randen van de samenleving tik ik aan op basis van gelijkwaardigheid, ga ook altijd alleen op pad. Mijn eerste ontmoetingen hou ik heel kort, ben me er terdege van bewust dat ik in hun veiligheid stap. Ik stap onaangekondigd en ongevraagd in hun wereld. Door me voor te stellen ga ik op zoek naar hun naam. Wil deze mensen zien als mensen die echt bestaan. Ervaring leert dat mensen graag hun naam delen. Observeer heel snel hun verblijfplekje en maak een inschatting. Heb heel snel in de gaten of iemand net dakloos is geworden en van zijn laatste geld een tentje heeft moeten kopen. Zijn of haar veiligheid vertelt me in een oogopslag heel veel. Je bent gefocust op het gebit, nagels, kleding, bagage, middelengebruik, fysieke en mentale toestand.

Nooit ga ik in hun waarheid zitten en luister aandachtig naar de flinters die ze willen delen

Je betreedt een andere wereld. Het zijn vaak de uitvallers van een wereld gebouwd op Europese arbeidsmigratie. Een economisch systeem gebouwd op wegwerpmedewerkers. Wij kopen, consumeren en gooien weg en als dank sluiten wij onze gordijnen. Werkers die ingewisseld worden aan de lopende band van de grote dozen op onze industrieterreinen voor de BV Nederland. Ontheemd door ongelijke arbeidsbehandeling. Ontredderd in tentjes en zelf gefabriceerde hutjes. Verborgen op plekjes in de bossen waar de bomen geen vragen stellen en handhavers niet je tent omschudden en kapotsnijden. Werkers voor onze economie, vaak met achtergebleven kinderen in het land van herkomst. Mensen die schaamte moeten ervaren omdat ze er niet in slagen geld te verdienen. Mensen die geen hulp vragen aan familie en die een enkele reis richting teleurgestelde familie moeilijk aanvaarden.

Het zijspoor verleert heel snel het gewone leven, de wereld wordt heel snel kleiner

Je probeert de mensen te behoeden voor de mensen met de verkeerde intenties. De eerste tien dagen buiten doet heel veel met mensen, ze breken mentaal. De heroïne is dichter bij dan de methadon. Toch probeer je hun in deze periode te activeren door ze te blijven zien. Je gaat telefoons laden, maakt ze bekend met de sociale kaart, geeft eten, kleding en soms tentjes. Vraagt wéér hulp aan een lieve Pools sprekende vriendin voor vertaalhulp. Je probeert het moment te vermijden dat ze nergens meer om geven en dingen gaan doen zonder nadenken. Vaak struikelen ze vooruit en ploeteren ze de dag door. Het menselijk instinct: overleven, is heel dichtbij. Slagen de mensen erin te overleven (om te overleven) en een routine te ontwikkelen, dan ben je ze kwijt. Dan is de weg terug heel erg lang.

In beleidsjargon worden deze mensen ‘niet-rechthebbenden’ genoemd

De deuren van de opvang blijven voor ‘niet-rechthebbenden’ normaal gesproken dicht. Deze term wringt: ieder mens heeft immers recht op een dak boven zijn hoofd. Het is geen modeziekte, in onze samenleving verdienen we geld aan armoede. Economische belangen worden op de voorgrond geplaatst en tegelijkertijd verstoten we de aandoening die we niet willen onderkennen.

Iets bestaat niet echt, wanneer er geen woord is om het aan te duiden. Mijn eerste ontmoeting buiten is altijd een zoektocht naar een naam. Met een naam kan ik je duiden, en weet ik dat je bestaat. Je naam draag ik altijd bij me.

29-08-2023 Sander Schattefor – Venlo (Insta: Drek&Täöt)